خرابی‌های روسازی‌های آسفالتی و شنی

انواع خرابی در روسازی‌ها

به‌طورکلی انواع مختلف خرابی‌ها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:

۱) خرابی‌های بنیادی (سازه‌ای)
۲) خرابی‌های سطحی (وظیفه‌ای)

خرابی‌های روسازی‌های آسفالتی و شنی | خرابی‌های بنیادی وقتی به وقوع می‌پیوندند که سیستم روسازی به‌علت نداشتن قدرت باربری کافی در اثر بارهای وارد صدمه دیده و دیگر نتواند بدون افزایش بیشتر خرابی‌ها، بارگذاری بیشتری را تحمل نماید. خرابی‌های سطحی وقتی اتفاق می‌افتند که بدون آنکه الزاماً سیستم روسازی از نظر سازه‌ای قدرت باربری خود را از دست داده باشد، به‌علت ناهموارشدن بیش از حد سطح روسازی، بهره‌برداری از آن با اشکال صورت گیرد. تشخیص نوع خرابی (بنیادی‌ـ‌سطحی) از نظر انتخاب نوع و نحوۀ مرمت و بهسازی روسازی دارای اهمیت زیادی می‌باشد. برای مرمت خرابی‌های بنیادی، سیستم روسازی باید از نقطه‌نظر سازه‌ای تقویت گردد. درحالی‌که برای مرمت  سطحی، باید با انجام اقدامات لازم سطح رویه صاف و هموار شود.

ترک‌ها

متداول‌ترین ترک‌هایی که سطح رویۀ آسفالتی در معرض آن‌هاست عبارت‌اند از: ترک‌های برشی (کناری)، ترک‌های انقباضی، ترک‌های بین دو خط، ترک‌های انعکاسی و ترک‌های هلالی (لغزشی). در ادامه به‌تفصیل دربارۀ هریک از این نوع ترک‌ها صحبت خواهد شد.

ترک‌های موزاییکی (پوست‌ماری‌ـ‌سوسماری)

این ترک‌ها به‌علت داشتن شباهت به پوست پشت بدن سوسمار، ترک‌های سوسماری یا پوست‌ماری نیز نامیده می‌شوند. این نوع خرابی با ترک‌خوردن تمام و یا قسمتی از سطح رویۀ آسفالتی به شکل تکه‌های نسبتاً کوچک چندضلعی ظاهر شده و معمولاً با تکرار بارگذاری بر وسعت خرابی افزوده می‌شود. علت به‌وجودآمدن ترک‌های موزاییکی تغییرشکل بیش از حد لایه‌های روسازی در اثر بارگذاری، و یا خستگی بیش از حد لایۀ رویه در اثر بارهای وارد به آن است. روسازی‌هایی که بر روی خاک‌های با مقاومت کم و با قابلیت تغییرشکل زیاد ساخته می‌شوند، معمولاً به این صورت ترک می‌خورند. همچنین اگر لایه‌های اساس و زیراساس هم به‌علت عدم تراکم کافی مقاومت لازم را نداشته باشد، ممکن است باعث به‌وجودآمدن ترک‌های موزاییکی شود.

در مواردی که ترک‌های موزاییکی تمام و یا قسمت بزرگی از روسازی را فراگرفته باشد، معمولاً علت آن خستگی بیش از حد رویۀ آسفالتی تحت اثر عبور وسایل نقلیۀ سنگین است. برای مرمت ترک‌های موزاییکی، اگر رابی موضعی بوده و در سطح به وسعت نسبتاً کمی به‌وجود آمده باشد، باید با استفاده از وصلۀ عمیق اقدام به مرمت قسمت خراب شدۀ روسازی شود. درصورتی‌که خرابی در وسعت و طول زیادی از سطح رویه مشاهده شود، علت خرابی کافی‌نبودن قدرت باربری روسازی است و برای تقویت آن باید از یک لایه روکش آسفالتی با ضخامت کافی استفاده شود.

ترک‌های برشی (کناری)

ترک‌های برشی یا کناری به ترک‌هایی اطلاق می‌شود که به موازات محور طولی راه و به فاصلۀ کمی از لبۀ روسازی قرار گرفته باشند. ترک‌های برشی ممکن است علاوه بر ترک‌های طولی دارای ترک‌های عرضی نیز باشند. ترک‌های عرضی معمولاً یک یا چند ترک طولی را قطع کرده و به لبۀ روسازی منتهی می‌شوند. علت به‌وجودآمدن ترک‌های برشی فقدان پایداری و استقامت برشی خاک یا مصالح کناره‌های روسازی است. در این حالت عدم تراکم کافی خاک محل کنده‌کاری شده و عبور وسایل نقلیه در فاصلۀ کمی از محل کنده شده، سبب به‌وجودآمدن ترک‌های برشی گردیده است. زیرا خاک محل کنده‌کاری شده در برابر تغییرشکل جانبی خاک و مصالح کنار روسازی مقاومت نکرده و درنتیجه تغییرشکل بیش از حد روسازی سبب ترک‌خوردن و شکست رویۀ آسفالتی شده است.

نمونه‌های دیگر این خرابی در مواردی که راه بر روی خاکریزهای با شیب شیروانی زیاد و ناپایدار ساخته می‌شود مشاهده می‌گردد. ترک‌های برشی همچنین در مواردی که شانه‌های راه به‌طرز صحیح طرح و ساخته نشده‌اند، و یا روسازی اساساً فاقد شانه باشد نیز به‌وجود می‌آید. برای مرمت خرابی ناشی از ترک‌های برشی باید قبل از اقدام به تعمیر رویۀ ترک‌خورده، مبادرت به رفع علت خرابی یعنی تحکیم خاک و مصالح ناپایدار کناره‌های روسازی شود. اگر علت خرابی عدم تراکم کافی خاک کناره‌های روسازی باشد، باید با متراکم‌کردن خاک وزن مخصوص آن را به حد لازم رساند.

در مواردی که ترک‌های برشی در اثر عدم وجود شانه‌های راه به‌وجود آمده باشد، باید با به‌کاربردن مصالح مناسب اقدام به ساختن شانه‌ها شود تا کناره‌های روسازی تقویت شوند. پس از رفع علت خرابی آنگاه باید با برداشتن قسمت‌های ناپایدار روسازی و پرکردن آن با بتن آسفالتی گرم، سطح قسمت‌های خراب شده و احتمالاً نشست کردۀ روسازی مجدداً به سطح اولیۀ قبل از خرابی آورده شود. این عمل معمولاً با انجام وصله امکان‌پذیر است.

ترک‌های انقباضی

ترک‌هایی که در اثر تغییر حجم و جمع‌شدن رویۀ آسفالتی در اثر افت دمای محیط به‌وجود می‌آیند، ترک‌های انقباضی نامیده می‌شوند. ترک‌های انقباضی معمولاً عرضی بوده و گاهی هم به شکل مجموعه‌ای از ترک‌های به‌هم‌پیوسته که تشکیل قطعات بزرگی را می‌دهند ظاهر می‌شوند. در حالت اخیر، تفاوت ظاهری این ترک‌ها با ترک‌های موزاییکی در آن است که ترک‌های انقباضی سطح رویه را قطعات بزرگ‌تری تقسیم کرده و به علاوه گوشه‌های این قطعات نیز تیزتر است. علت به‌وجودآمدن ترک‌های انقباضی به‌کاربردن قیری است که برای آب و هوای منطقۀ مورد مصرف سفت می‌باشد. برای مرمت این نوع خرابی باید ابتدا ترک‌ها با قیر یا قیر حاوی ماسۀ ریزدانه و گرد سنگ (بسته به گشادی ترک‌ها) پر شود و سپس در صورت لزوم با استفاده از یک لایۀ نازک روسازی روکش شود.

ترک‌های بین دو خط

این نوع ترک‌ها درحقیقت همان درزهای طولی بین خطوط راه هستند که به‌علت اجرای نادرست رویۀ آسفالتی، درزهای آن باز شده‌اند. ورود آب در این ترک‌ها باعث تشدید خرابی و بازتر شدن آن‌ها می‌شود. علت به‌وجودآمدن ترک‌های بین دو خط اجرای غیرهم‌زمان رویۀ آسفالتی خطوط مجاور یکدیگر است. زیرا پس از پخش و کوبیدن آسفالت خط اول و سپس خط مجاور آن درزی بین این دو خط به‌وجود می‌آید که هرقدر هم در پیوند دو خط کوشش شود، نقطه‌ضعفی در محل اتصال به‌وجود می‌آید که در آینده باعث خرابی می‌شود.

این نوع خرابی همچنین بین خط کناری و شانۀ آسفالتی راه نیز ممکن است به‌وجود آید. علت وقوع آن نظیر آنچه که در مورد ترک بین دو خط بیان شد، اجرای غیرهم‌زمان آسفالت خط کناری و شانۀ راه است. برای اجتناب از این خرابی باید حتی‌الامکان سعی شود که با به‌کاربردن تعداد کافی ماشین‌های پخش آسفالت، مصالح تمام عرض راه به‌طور هم‌زمان پخش و کوبیده شود. برای مرمت ترک بین دو خط باید این ترک‌ها با استفاده از قیر یا قیر حاوی ماسۀ ریزدانه و گرد سنگ پر شود تا جلوی ورود آب به داخل ترک و در نتیجه به داخل روسازی گرفته شود.

ترک‌های انعکاسی

ترک‌های انعکاسی به ترک‌هایی اطلاق می‌شود که در سطح روکش آسفالتی و در محل‌هایی که ترک‌هایی در سطح روسازی قدیمی وجود داشته، پدید آمده باشد. این ترک‌ها در حقیقت انعکاس ترک‌های لایۀ زیرین در لایۀ روکش آسفالتی است. ترک‌های انعکاسی اغلب در سطح روکش آسفالتی که بر روی روسازی‌های بتنی یا مصالح تحکیم شده با سیمان ساخته شده‌اند به‌وجود می‌آید. این ترک‌ها همچنین در سطح روکش آسفالتی که بر روی روسازی آسفالتی با ترک‌های عریض و مرمت نشده ساخته می‌شوند نیز پدید می‌آید. علت به‌وجودآمدن ترک‌های انعکاسی حرکات افقی و قائم لایۀ واقع در زیر روکش آسفالتی است. این حرکات در اثر تغییرات رطوبت و درجه‌حرارت در مصالح روسازی، و همچنین در اثر عبور وسایل نقلیۀ سنگین به‌وقوع می‌پیوندد. برای مرمت ترک‌های انعکاسی باید این ترک‌ها با استفاده از قیر یا قیر حاوی ماسۀ ریزدانه و گرد سنگ پر شوند.

ترک‌های هلالی (لغزشی)

ترک‌های هلالی معمولاً در سیر حرکت چرخ‌های وسایل نقلیه به‌علت واردشدن نیروهای شدید افقی (ترمزکردن) در سطح رویۀ آسفالتی به‌وجود می‌آید. علت تشکیل‌شدن این ترک‌ها فقدان چسبندگی کافی بین لایۀ رویۀ آسفالتی و لایۀ زیر آن است. وجود موادی از قبیل گرد و خاک، روغن‌های نفتی یا آب، که ممکن است به‌علت عدم دقت در روی سطح راه قبل از اجرای رویۀ آسفالتی وجود داشته باشد، می‌تواند منجر به به‌وجودآمدن این ترک‌ها شود. عدم به‌کاربردن اندود سطحی بین لایۀ آستر و لایۀ رویۀ آسفالتی نیز می‌تواند سبب به‌وجودآمدن ترک‌های هلالی‌شکل شود. مناسب‌ترین نحوۀ مرمت این نوع خرابی، کندن قسمت خراب شده و استفاده از بتن آسفالتی گرم برای انجام وصلۀ سطحی است.

[icon name=”tags” class=”” unprefixed_class=””]خرابی‌های روسازی‌های آسفالتی و شنی

#کاشی # سرامیک #سرام پخش
[flm_button link_address=”http://cerampakhsh.com/mag” link_target=”_blank” icon_placement=”Left” button_text=”گردآوری شده توسط: پایگاه اطلاع رسانی کاشی و سرامیک سرام پخش” font_family=”Shabnam” button_size=”XS” button_color=”Light” button_style=”Border” button_hover=”HoverB-Dark” rounded_corners=”3″]

[flm_button link_address=”https://instagram.com/cerampakhsh” link_target=”_blank” icon_placement=”Left” button_text=”اینستاگرام ما را دنبال کنید” font_family=”Shabnam” font_size=”15px” button_size=”XS” button_color=”White” text_color=”Purple” button_hover=”HoverF-Purple” rounded_corners=”3″ custom_border_color=”9f5de2″ animate_icon=”Grow” icon=”fa-instagram”]