یکی از دغدغه‌های همه انسان‌ها، کاهش فعالیت‌های آسیب‌رسان به محیط زیست و به کارگیری راه‌هایی برای حفاظت از آن است. صنعت کاشی نیز در این راستا، برای حفظ محیط زیست به عنوان سرمایه و پش‌نیاز زندگی انسان‌ها و سایر موجودات زنده، تغییرات مفیدی در فرایند ساخت کاشی‌ها انجام داده است.
ساخت انواع کفپوش سازگار با محیط زیست و مدیریت انواع پسماند‌ها، نمونه سیاست‌هایی هستند که صنعت کاشی برای تولیدات خود در نظر گرفته و از اهمیت بالایی نیز برخوردار است.
یکی از فعالیت‌های انجام شده در این زمینه استفاده از شیشه‌های بازیافتی و زباله شیشه‌ها، به عنوان اجزای اصلی در ساخت بدنه سرامیک کف پرسلانی است که با حفظ ویژگی‌های اصلی سرامیک، به جای دور ریختن شیشه‌ها، آن‌ها را در چرخه تولید سرامیک قرار می‌دهد.
چرا شیشه بازیافتی جایگزین مناسبی برای مواد اولیه کاشی به شمار می رود؟
استفاده از این روش برای ساخت سرامیک‌های پرسلان از دو جنبه دارای اهمیت است که آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. امروزه شیشه به دلیل دارا بودن قیمتی ارزان و کاربرد متنوع، مصرف بالایی دارد. ازشیشه در تولید مواد، بسته بندی، ظروف، ساخت انواع بطری، پنجره و… استفاده می‌شود.
به طوریکه تقریبا ۷ درصد از زباله‌های خانگی را شیشه تشکیل می‌دهد و رها کردن آن در طبیعت باعث انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در اتمسفر می‌شود.
استفاده از این شیشه‌های بازیافتی برای تولید کاشی سبز موجب صرفه جویی در هزینه از بین بردن یا بازیافت شیشه شده و از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند.
از طرفی ساخت سرامیک‌های پرسلانی نیازمند استخراج مواد خام اولیه و مورد نیاز از طبیعت است که به هزینه و انرژی بالایی احتیاج دارد ولی استفاده از شیشه‌های بازیافتی، علاوه بر کاهش استخراج مواد خام اولیه، باعث کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های مصرفی در ساخت ظرف‌های شیشه‌ای نیز می‌شود.
تولید سرامیک پرسلانی با شیشه ضایعاتی چگونه باعث صرفه جویی می‌شوند؟
در ساخت ابتدایی شیشه نیاز است، که با مواد خام ترکیب شده و با دمای بالایی ذوب شود. اما با استفاده از شیشه‌های ضایعاتی در ساخت بدنه کاشی، شیشه در دمای کمتری ذوب می‌شود که بر افزایش طول عمر کوره، کاهش هزینه‌ها، صرفه‌جویی در انرژی و صرفه جویی در منابع و ذخایر سوخت‌های فسیلی موثر است.
صنعت سرامیک وکاشی و محیط زیست
همانطور که گفته شد صنعت کاشی و سرامیک برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از دفع انواع زباله‌ها موثر واقع شده است.
نمونه آن استفاده از زباله‌های بازیافتی شیشه در بدنه سرامیک پرسلان است. اما جالب است بدانید از تمام مواد ضایعاتی به جز مواد محدودی ازجمله آهک های تشکیل شده در دودکش های کوره و… را، می‌توان در این صنعت استفاده کرد و با برگرداندن این مواد به چرخه تولید، به‌جای رها کردن در طبیعت، نقش مهمی در کاهش استفاده از منابع، کاهش آسیب‌های زباله‌ها در محیط زیست، و کاهش هزینه و انرژی داشت.
فرآیند های موثری مثل جوهرهای دیجیتال و حتی بسته بندی های سازگار با محیط زیست میتوانند در فرآیند ساخت کاشی و سرامیک به کار گرفته شوند.
تاریخچه اقدامات محیط زیستی در صنعت کاشی و سرامیک
حدود سال۲۰۰۵ میلادی برای استفاده از شیشه‌های ضایعاتی در ساخت کاشی و سرامیک، تحقیقاتی انجام شد و تصمیم به استفاده از مواد ضایعاتی بین۵ تا ۱۰ درصد از ترکیبات کاشی گرفته شد.
اما موسسه پژوهشی پروژه های نوآوری مربوط به محیط زیست (WINCER) و مرکز پژوهش های سرامیک ایتالیا تصمیم به افزایش این مقدار داشتند و برای استفاده از میزان بالاتر از ضایعات در ترکیب کاشی، این کار را دنبال کردند.
در سال ۲۰۱۵ برای کاهش ضایعات، اتحادیه اروپا سیاستی در پیش گرفت که ازچند موضوع حمایت جدی می‌کرد:
- سیستم‌های فناروری برای بازیافت مواد
- تولید محصولات با ضایعات صفر
- استفاده ۱۰۰ درصدی در ساخت محصولات
کشور ایران نیز با وجود پسماند زیاد مواد شیشه‌ای در زباله‌های مردم، امکان به کارگیری آن‌ها را در صنایع مختلف دارد. اما استفاده از دور ریز‌های شیشه‌ای در صنعت کاشی و سرامیک و در ساخت بدنه کاشی امکان پذیرتر است.
استفاده از این مواد بازیافتی به‌جای مواد اولیه فواید زیادی برای منابع و محیط زیست داشته و تاثیر زیادی بر اقتصاد کشور دارد. در نظر داشته باشید که عمل جایگزینی مواد قابل بازیافت با مواد اولیه باید با دقت انجام شود زیرا درصورت انتخاب نادرست در فرایند پخت و ذوب کردن مواد شاهد انتشار گاز‌های سمی خواهید بود.
نحوه استفاده از شیشه ضایعاتی در فرآیند تولید سرامیک پرسلانی
اولین مرحله برای ساخت کاشی سبز، جمع آوری شیشه‌های ضایعاتی با استفاده از بازیافت شهری است. پس از آسیاب شیشه و حاضر کردن مابقی مواد اولیه سرامیک پرسلانی، باید درکوره با ۲۰۰ درجه کمتر از دما برای ساخت کاشی‌های پرسلانی و استون قرار گیرد.
همانطور که دانستید این کاهش دما برای وجود شیشه‌های بازیافتی در مواد اولیه است که در دمای پایین تری ذوب می‌شود. توجه داشته باشید؛ استفاده از شیشه به عنوان مواد اولیه در ساخت سرامیک‌های پرسلانی، خاصیت‌های اصلی سرامیک پرسلانی مثل مقاومت و استحکام آن را کاهش و یا تغییر نمی‌دهد. اکنون کاشی‌هایی دارید که به دفعات میتوانند درچرخه بازیافت قرار گیرند.
فواید استفاده از شیشه در تولید سرامیک پرسلان
- جذب آب درکاشی پایین می‌آید.
- استخراج کمتر از منابع و باقی گذاشتن آن برای آیندگان
- صرفه جویی در هزینه‌ها
- صرفه جویی در مواد اولیه
- جلوگیری از رها شدن ضایعات در محیط
- جلوگیری از نشت گاز‌های گلخانه ای
نتیجه گیری
همه ما درباره اهمیت محیط زیست و خطراتی که رها کردن زباله‌ها برای آن‌ها ایجاد می‌کنند آشنایی داریم. صنعت تولید کاشی و سرامیک نیز برای محافظت از طبیعت روش‌های جالبی در پیش گرفته است.
ساخت کفپوش‌هایی سازگار بامحیط زیست و مدیریت پسماند‌ها نمونه‌هایی از سیاست‌های اجرایی در این زمینه است. نمونه‌ای ازین فعالیت‌ها جمع‌آوری و استفاده از زباله‌های شیشه ای در ساخت سرامیک‌های پرسلان است که با عدم تغییر در خواص اصلی سرامیک، در حفظ محیط زیست موثر است.
نظرات ۱