سیستم های ایمنی که جان شما را نجات میدهند
شاید تصور کنید که گرد و غبار هیچگاه نمی توانند برای کارخانه ای به این عظمت، فاجعه ساز شوند اما اشتباه می کنید! در این مقاله سعی داریم سیستم های ایمنی جلوگیری از بروز گرد انفجار را برای ایمنی در کارخانجات کاشی و سرامیک معرفی کنیم.
هر نوع ماده قابل احتراقی وقتی ساختار پودری (یا ذره ای) پیدا می کند، به سرعت دچار حریق میگردد و پدیده به اسم “گرد انفجار” ایجاد می شود. گرد غلات، کودهای شیمیایی، شکر، زغال و فلزاتی مانند منیزیم، کروم و آلومینیوم نمونه هایی از موادی هستند که در حالت پودری، قابل انفجار هستند.
اما چرا گرد انفجار در کارخانجات کاشی سرامیکی خطر آفرین هستند؟ به صورت خلاصه کارخانجات کاشی و سرامیک مملو از گرد و غباری هستند که تحت شرایط خاصی می توانند خطر آفرین باشند. به همین دلیل برای پیشگیری از این اتفاق و کاهش خطرات کار در صنعت کاشی و سرامیک در استاندارد ۶۵۲ NFPA (استاندارد ضروریات مربوط به غبار قابل اشتعال) دستورالعمل تحلیل خطر غبار (DHA) برای ارزیابی خطرات آتش، گُر گرفتن و انفجار توضیح داده شده که می توانید در “راهکارهای پیشگیری از خطرات گرد انفجار” بخوانید.
چطور راهکارهای جلوگیری از انفجار گرد و غبار را در کارخانه عملی کنیم؟
مرحله اول: ایجاد مستندات مدیریت ایمنی
۶۲۵ NFPA صاحبان کارخانه یا عوامل تأسیسات را ملزم به ایجاد چنین مستندات می کند تا در جامدات حاوی ذرات ریز قابل اشتعال مورد استفاده، از بروز آتش، گُرگرفتگی و انفجار جلوگیری به عمل آید یا کاهش یابد.
اسناد مکتوب مدیریت ایمنی شامل مواردی از قبیل آیین نامه ها و تمرین ها، آموزش الزامات ایمنی، تحقیقات و مشارکت کارمندان می شود که با امکانات و فرآیندهای فعلی قابل اجراست. افراد مشغول باید در خط تولید از دستورالعمل های اجرایی آگاه باشند.
مرحله دوم ( بهترین راهکار برای جلوگیری انفجار گرد و غبار) : سیستم جمع آوری گرد و غبار
به گفته ۶۵۲NFPA سیستم جمع آوری گرد و غبار باید در هر نقطه ای که برای جمع آوری، کنترل و محصور کردن منبع غبار در نظر گرفته می شود، کمترین سرعت را داشته باشد. همین طور اگر در فکر اضافه کردن هر خط انشعابی به سیستم فعلی جمع آوری غبار هستید، ابتدا باید مطمئن شوید که جریان هوای مورد نیاز و متعادل شده در کل سیستم بدون تغییر باقی خواهند ماند.
دقت کنید که این دو سیستم با هم ارتباط نداشته باشند:
۱• سیستم هایی که مواد را از مراحلى تصفیه می کنند که در آنها تحت شرایط کاری عادی شعله، جرقه یا مواد داغ تولید می شود.
۲• سیستم هایی که پودرهای قابل اشتعال یا ترکیبات هیبریدی را منتقل می کنند.
همچنین دستگاه های جدا کننده ی گازی (AMS) مانند مکنده های فیلتر که در این سیستم ها به کار می رود باید طوری طراحی شود که گرد و غبارهای قابل اشتعال را از جریان هوا یا گاز جدا کنند. به علاوه، وسایل حرکت دهنده هوا (AMD5) مانند هواکش ها، دمنده ها یا وسایل دیگری که باعث ایجاد جریان هوا می شوند باید از نوع مناسبی انتخاب شوند و ظرفیت و قدرت کافی برای ایجاد جریان هوای مورد نیاز در تمامی قسمت های سیستم داشته باشند.
مرحله سوم: سیستم های جاروبرقی مرکزی
بر طبق ۶۵۲NFPA در سیستم های جاروبرقی مرکزی، چه در یک بخش یا هم زمان در چند بخش مورد استفاده باشد، باید سرعت جابجایی هوا در پایین ترین حد حفظ شود. جایی که قرار است مواد حساس به اشتعال جمع اوری شوند، ابزار جاروبرقی و شیلنگ ها و لوله ها باید از فلز یا مواد پراکنده و جبران ساز (استاتیک) ساخته شود که به یکدیگر و به زمین اتصال الکتریکی داشته باشند.
مرحله چهارم: جدا کننده های هوا و گازها
وقتی در حجم بخش آلوده این جداکننده ها با گنجایشی بالاتر از ۸ فوت مکعب (یا ۲/۰ مترمکعب) خطر وقوع گردانفجار وجود داشته باشد، برای حفاظت از پرسنل در برابر پیامدهای گر گرفتگی در آن محیط بسته، باید اقداماتی انجام شود.
قوانین ۶۵۲NFPA این الزام ایجاد می‌کند که هوایی که از این جداکننده ها خارج می شود باید در جایی خارج از ساختمان تأسیسات و محوطه ای محصور شده و به دور از ورودی هوای تمیز به ساختمان های دیگر تخلیه شود. یا در صورت شرایطی اجازه تصفیه هوای اگزوز این جداکننده ها به طرف ساختمانهای دیگر صادر می شود.
پیش به سوی پذیرش استانداردها!
برای کاهش خطر گرد انفجار تا حدی قابل تحمل، هر سیستم جمع آوری غبار(و در واقع هر عملکردی که با پودرهای قابل اشتعال سروکار داشته باشد) به زیرساختی از الزامات ایمنی در صنعت کاشی و سرامیک نیاز داریم. این زیر ساخت باید در مقابل گُرگرفتگی ابر گرد و غبار شامل اقدامات پیشگیری از انفجار یا طراحی امکانات و تجهیزاتی می شود که از افراد و خط تولید اصلی در زمان وقوع انفجار محافظت کند. گزیده ای از این دو نوع اقدام معمولا بر پایه این موارد استوار است:
۱• چه میزان اطلاعات راجع به حساسیت اشتعال و شدت انفجار پودر در دسترس است.
۲• طبیعت (ماهیت فرآیندها و عملکردها): اطلاعات و درک پرسنل راجع به عواقب انفجارهای ناشی از غبار
۳• مدیریت پرسنل در اقدامات پیشگیرانه: تأثیر یک انفجار بر پرسنل، محیط و کسب و کار
منبع: مجله الماس
نظرات ۱