کاشی و سرامیک و تاریخچه آن

کاشی به قطعه سنگی مصنوعی گفته می‌شود که طول و عرض آن مختلف بوده و ضخامت آن چند میلی‌متر است که یک روی آن دارای سطحی شیشه‌ای و کاملاًّ صاف و صیقلی می‌باشد. کلمه کاشی (TILE) از کلمه لاتین TEGULA گرفته شده که مترادف فرانسوی TUILE به معنای گل پخته می باشد، کلمه انگلیسی TILE نیز به معنای پوشش بر روی ساختمان است.

واژه کاشی از نام شهر کاشان اقتباس شده که از اوایل دوران اسلامی به عنوان مرکز صنعت سفال‌سازی مشهور بوده است.

تاریخچه تولید کاشی و سرامیک در ایران

کاشی و سرامیک از قدیمی‏ترین ساخته ‏های دست بشر می ‏باشد، این هنر و صنعت از گذشته‌ بسیار دور در نتیجه مهارت، ذوق و سلیقه کاشی‌ ساز در ایجاد اشیایی ترکیبی متجلی گردیده، بدین ترتیب که هنرمند کاشی‌کار با کاربرد و ترکیب رنگ‌های گوناگون و یا در کنار هم قراردادن قطعات ریزی از سنگ‌های رنگین و به اشکالی متفاوت و موزون از تزیینات بنا دست یافته است که فراوانی مواد اولیه و سهولت ساخت تولید باعث شده است تا اشیاء سرامیکی از قدیمی ‏ترین بافت های انسان‌های نخستین باشد.

صنعت کاشی سازی در کشور ایران با روش‌های ابتدایی از حدود 1250 سال قبل از میلاد مسیح با تولید انواع آجرهای لعابدار، کاشی‌های تزیینی و مینا آغاز شده‌است. نمونه‌هایی از صنعت کاشی‌کاری ایران در شوش مربوط به کاخ هخامنشیان است که قدمت آن مربوط به 400 سال قبل از میلاد می رسد که اکنون این نمونه در موزه‌های فرانسه نگهداری می شود. مصریی های باستان، اولین کسانی بودند که کشف کردند کاشی های رسی پخته شده در کوره محکم‌ تر و در برابر آب مقاوم‌تر هستند.

صنعت کاشی بعد از اسلام

صنعت کاشی‌سازی بعد از اسلا م نیز در ایران رواج داشت که در دوران صفویه این هنر به اوج ترقی خود رسید. کاشی کاری هایی که در زمان شاه عباس در اصفهان انجام شده، از لحاظ زیبایی و ثبات رنگ بی‌نظیر است که نمونه این کاشی کاری در مسجد شیخ لطف‌اله در اصفهان بکار رفته که زیباترین معرق‌کاری دنیا می باشد.پس از گسترش اسلام، به مرور هنر کاشی کاری یکی از مهمترین عوامل تزیین و پوشش برای استحکام بناهای گوناگون به ویژه بناهای مذهبی گردید. 

دوران نزول صنعت کاشی

صنعت کاشی سازی در دوران قاجاریه وهمینطور تا حدود سال‌های 1330 به کلی در ایران از بین رفت، کاشی‌ها در این شرایط به قطعه آجری لعاب‌دار نامرغوب تبدیل شد که ضخامت آن در حدود 12 تا 15 میلیمتر بود و در نتیجه کاشی ها ابعادی ناگونیا پیدا کردند که در اثر کوچک ترین حرارت، لعاب روی آن ترک خورده و نمایی ناخوشایند داشت. از این سال به بعد صنعتگران ایرانی به فکر احیای صنعت کاشی افتادند و تا سال 1342 این صنعت با تشکیل اتحادیه‌های کاشی‌سازی روند صعودی طی کرد،درنتیجه این کار ضخامت کاشی‌های ساخت ایران در حدود 7 میلیمتر و ابعاد آن گونیاترشد ومحصولی به مراتب با کیفیت تر و قابل استفاده‌ تر ازسابق به بازار عرضه شد.

در این هنگام که صنعت کاشی به عظمت دوران قبل نزدیک میشد، چند کارخانه تمام اتوماتیک خارجی که محصولی بهتر، تمیزتر وبه نسبت ارزان‌ ترداشتند به بازار کاشی ایران وارد کردند. در آن زمان صنعتگران ما از لحاظ اقتصادی یارای مقاومت در مقابل این کارخانه‌ها و محصولات عرضه کننده ی آنها را نداشتند که در نتیجه این صنعت به طور کلی از بین رفت و در نهایت صنعت کاشی منحصر به محصولات این کارخانه‌ها که مواد اولیه و ماشین‌آلات آن بطور کامل از خارج به ایران وارد شده بود، گردید.

---

مطالب مرتبط :

کاشی و انواع مختلف آن

کاشی و سرامیک و تصاویر آن

اینستاگرام سرام پخش