تاریخچه کاشی و سرامیک در جهان

لغت سرامیک از کلمه کراموس یونانی مشتق شده است که به معنی لوله ای از گل پخته است. از گذشته های دور در صنعت ساختمان به هر نوع گل پخته و سفال به هر شکل و اندازه ای سرامیک می گفتند مثل آجر، کاشی، موزاییک. ولی امروزه لغت سرامیک در بین مردم به کاشی هایی گفته می شود که برای کف و دیوار مورد استفاده قرار گرفته و تمام مراحل تهیه آن در کارخانه انجام می گیرد.

کاشی و سرامیک که امروزه یکی از رایج ترین مصالح ساختمانی است، از هزاران سال قبل از میلاد مسیح به صورت ابتدایی تهیه می شد. چرخ سرامیک (از نوع تولید ظروف) یکی از قدیمی ترین ماشین هایی است که بشر به ساخت آن اقدام نموده است.

قدیمی ترین چرخ سرامیک سازی مربوط به کدام زمان است ؟

قدیمی ترین چرخ سرامیک سازی کشف شده، مربوط به مصر باستان است. البته باید متذکر شد که اقوام و تمدن های دیگر بشری از انواع دیگر این نوع چرخ برای ساخت ظروف و سایر وسایل مورد نیاز خود استفاده می بردند.

چنانچه اکتشافات باستان شناسان نشان می دهد قدمت چرخ چینی ها به چندین هزار سال قبل می رسد و یویانی ها نیز قبل از تولد حضرت مسیح چرخ سرامیک سازی را مورد استفاده قرار می دادند.

در گذشته سرامیک بیشتر برای زینت معابد، آرامگاه ها، خانه ها، پیاده روها، کلیسا ها  و شهر ها به کار برده می شد. به عنوان مثال مقبره ملکه صبا در شهر اور از شهر های سومر از سرامیک هایی به شکل برگ که با طلا و صدف زینت شده اند ساخته شده است.

این نوع سرامیک ها را می توان اولین و قدیمی ترین هنر شناخته شده سرامیک دانست. از اولین هزاره قبل از میلاد مسیح تا قرن شانزدهم میلادی در مکزیک باستان و امریکای مرکزی این نوع سرامیک تزیینی در سطح مجسمه ها، زینت آلات و جواهر با تکه هایی از طلا و نقره به کار برده می شد.

مصری ها نیز همزمان با فرهنگ سومری ها، دیوار معابد و ستون ها را با این نوع سرامیک ، شیشه و سنگ نیمه قیمتی تزیین می کردند.

حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح برای اولین بار یونانی ها متوجه شدند که اگر سرامیک در ابعاد کوچک ساخته شود دارای مقاومت بیشتری خواهد بود لذا بعد از این یافته بشری است که ما شاهد کاهش اندازه سرامیک در یونان و کشورهای مجاور آن هستیم.

در قرن های بعد، یونانی ها و رمی ها از سرامیک استفاده بیشتری کردند. به این معنی که از سرامیک های چهارگوش کوچک به رنگ های سیاه، سفید، قرمز و سبز برای ساختن دیوارها، فرش کف ویلاها، تزیین چشمه ها و پیاده روها و میدان ها استفاده می کردند.

سال های اوج هنر سرامیک مربوط به دوره اولیه مسیحیت، همزماند با دوره بیرانتین، در ایتالیای جنوبی است. مسیحیان اولیه از سرامیک برای تزیین سرداب ها استفاده می کردند که در زمان امپراطوری کنستانتین هنر سرامیک سازی و طراحی آن از سرداب ها به زینت دیوارهای کلیساهای کوچک و کلیساهای جامع رسید.

در این زمان، روحانیت دین مسیح، هنر سرامیک سازی را تغییر داد و طرح های مذهبی جای طرح های جهانی آن زمان را گرفت. در آن زمان سرامیک ها طوری طراحی می شدند که از روی این طرح ها موعظه های مذهبی به وسیله نقوش دیوار، به بیسوادان آموخته می شد.

هنرمندان سرامیک ساز درآن زمان از قسطنطیه، به شهر های دیگر فرستاده می شدندتا داخل کلیسا ها را با سرامیک تزیین کنند. آن ها همراه با سرامیک از گوهر های درخشان و شیشه برای تزیین کلیسا ها استفاده می کردند.

این دوره با تغییر و تحول عظیمی در صنعت سرامیک متقارن است چراکه در این دوره هنرمندان این صنعت قادر به تولید سرامیک هایی با لعاب شیشه شدند.

تاریخچه کاشی و سرامیک در جهان

در قرن چهارم تا ششم بعد از میلاد، هنر سرامیک سازی به حد اعلای خود رسید و شهرهای ونیز، رم و قسطنطیه به مراکز بزرگ این هنر تبدیل شدند که از بهترین نمونه های آن دوران می توان مسجد ایاصوفیه در قسطنطیه اشاره کرد که نمونه اعلایی است از هنر و سرامیک سازی آن دوران.

از آغاز قرن دهم میلادی سرامیک ها بیشتر با روش های الهام گرفته از روحانیت مسیحیت طراحی شدند.

با شروع قرن چهاردهم و بعد از دوره رنسانس، بعد از چند قرن رشد و شکوفایی هنر سرامیک، دوره زوال هنر سرامیک سازی آغاز می شود و متاسفانه این زوال تا قرن ها ادامه پیدا می کند.

در طی این سال ها، هنرمندان سرامیک که از اهمیت نقاشان دوره رنسانس مطلع بودند با تلاش فراوان سرامیک را طوری طراحی می کردند که بیننده در تشخیص بین نقاشی رنگ و روغن و سرامیک به شک و تردید بیافتند.

با گذشت زمان و با تغییرات وضع اقتصادی، به دلیل گران بودن مصالح، طراحی و نصب سرامیک، خرسک ( نقاشی با آب و رنگ روی دیوار گچی) در معماری جانشین سرامیک شد ولی این هنر نتوانست به طور کامل جانشین سرامیک شود و هنر سرامیک سازی همچنان در طی این سال ها بخصوص در شهر فلورانس ادامه پیدا کرد.

در اواسط قرن نوزدهم، هنر سرامیک سازی دوباره در ایتالیا احیا شد و دوباره از سرامیک در نما و دکوراسیون دیوارها استفاده شد. این روند تا جنگ جهانی دوم ادامه داشت ولی متاسفانه اثرات جنگ به این هنر نیز کشیده شد و باعث گردید که تکنیک های قدیمی و باستانی تهیه مصالح از بین بروند.

لذا پس از جنگ جهانی دوم، سرامیک سازان، سبک جدید سرامیک سازی را با هنرهای باستانی در هم آمیخته و این هنر را با صحیح ترین شکل ارائه دادند.

در این دوره که متقارن با پایان دوره باستانی سرامیک است، صنعت مدرن تری توسعه پیدا کرد و سرامیک جز لوازم ضروری ساختمان ها و تزئین داخلی آن ها شد.

با توسعه این هنر، اجزا و مصالح تهیه سرامیک تکامل پیدا کرد و انواع سرامیک مانند لوازم داخلی حمام و آشپزخانه، سرامیک برای فرش کف و پوشش دیوارها در چهارگوش های مربع و مستطیل و حتی چند ضلعی های بزرگ و کوچک با رنگ ها و طرح های مختلف تهیه شد.

---

مجری طرح: سید محمود حسینی و گروه مطالعات و پژوهش های بازرگانی خارجی و اقتصاد بین الملل

---

[flm_button link_address=”http://cerampakhsh.com/mag” link_target=”_blank” icon_placement=”Left” button_text=”گردآوری شده توسط: پایگاه اطلاع رسانی کاشی و سرامیک سرام پخش” font_family=”Shabnam” button_size=”XS” button_color=”Light” button_style=”Border” button_hover=”HoverB-Dark” rounded_corners=”3″]

 

---

اینستاگرام ما را دنبال کنید