انواع لعاب ها بر مبنای ترکیب شیمیایی
در سده های گذشته در ایران برای تهیه لعاب از سه ماده قلیا، سنگ چخماق و خرده شیشه استفاده می کردند. قلیا را از خاکستر گیاه کویری اِشنون به دست می آوردند. این گیاه حاوی سدیم، کلسیم و پتاسیم است. در کشور ما، منطقه چُغازنبیل )استان خوزستان، شهرستان شوش( یکی از مراکز استفاده از لعاب به شیوه سنتی بوده است.
الف) لعاب های سربی:
- لـعاب سرب دار بدون بور: عامل گداز آوری صرفا PbO است. لعاب های سربی سادهSiO۲
- لـعاب سرب دار بوردار: دو عامل به عنوان فلاکس مطرح میشود،PbO و بوراکسید به علت قدرت گدازآوری زیاد، نقش کلیدی در این لعاب ها را بازی میکنند.
ب)لعاب های بدون سرب:
محدوده کار برای این نوع لـعاب دمای ۱۱۵۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد است، برای این دما باید از عوامل قلیایی، قلیایی خاکی ZnO +MgO استفاده کنیم.
- لـعاب بدون سرب بدون بور
- لـعاب بدون سرب بور دار
تقسیم بندی لعاب ها براساس مقاومت در برابر عوامل شیمیایی
الف)لعاب های ضداسید
ب) لـعاب های ضد باز
ج) لـعاب های مقاوم در برابر ترکیب شدن (لعاب های ترکیب ناپذیر)
تقسیم بندی لعاب ها برمبنای روش های تولید
الف) لعاب های خام:
هیچ گونه پروسه حرارتی در نمونه ندارد. ترکیب مواد اولیه با آب و الکترولیت، مخلوط و آسیاب میشوند و پس از ۴۸ ساعت ماندگاری در حوضچه ها استفاده میشوند. این نوع لعاب ها ارزان قیمت هستند و از مقاومت شیمیایی بالایی برخوردارند.
ب) لعاب های فریتی :
دو نوع لـعاب فریتی وجود دارد:
۱.لـعاب فریتی سرب دار: لیتاژ(PbO ) نقطه ذوب پایین دارند و نقطه ذوب را پایین می آورند و حلالیت رنگی را افزایش میدهند.
۲.لـعاب فریتی بور دار: بور فلاکس قدرتمندی است که نقش شیشه سازی را اعمال میکند.
ج) لعاب های نمکی:
در بدنه های استون ور یعنی در سیستمهای سنتی با کوره های دمای پخت پایین(۱۲۰۰ درجه سانتی گراد) استفاده می شود به این ترتیب که از طریق روزنه های کوره NaCl در حین پخت وارد محفظه میشود. دمای پخت این لعاب ها کمتر از ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد است.
کاربرد لـعاب ها:
صنعت کاشی و سرامیک
لـعاب را می توان با شیوه های مختلف روی کاشی اعمال کرد. طبق مقدار لعابـی که روی کاشی اعمال می شود انواع آن شامل : کاشی های دو پخت ، کاشی دیوار تک پخت ، کاشی کف تک پخت ، کاشی پرسلان
صنایع پرسلان (چینی آلات) :
لعاب های مورد استفاده در صنعت پرسلان (چینی آلات) به گونه ای طراحی می گردند که تحمل حرارتی بالایی نداشته باشند. این نوع لـعاب ها بیشتر از ترکیبات اکسید آلومینیوم، سیلیکات زیرکونیوم، تالک و فلدسپات های پتاسیک ساخته شده اند البته در ساخت آنها از رس های دانه ریز کروی (مانند بال کلی) نیز استفاده می شود.
انواع چینیهایی که با لـعابپوشش داده میشوند:
چینی های سخت و نرم (از لـعاب های خام استفاده میشود) چینی بهداشتی: لـعاب های بدون سرب و غیر فریتی، لـعابهای نمکی ، چینی ظروف
نتیجه گیری:
لـعاب ها دارای کاربرد وسیعی هستند و با توجه به اینکه مواد سفالی نیاز به پوشش دارند ، شناخت کامل آنها برای کاربرد در صنعت بسیار ضروری است و برای آشنایی بیشتر با این علم باید با فرمولاسیون و انواع عیوب لـعاب ها نیز آشنا بود و کاربرد هرکدام از آنها در صنعت مربوطه را با توجه به ویژگی های آن شناخت.
جمع آوری شده توسط: پایگاه اطلاع رسانی کاشی و سرامیک سرام پخش
[flm_button link_address=”https://instagram.com/cerampakhsh” link_target=”_blank” icon_placement=”Left” button_text=”اینستاگرام ما را دنبال کنید” font_family=”Shabnam” font_size=”15px” button_size=”XS” button_color=”White” text_color=”Purple” button_hover=”HoverF-Purple” rounded_corners=”3″ box_shadow=”3″ custom_border_color=”9f5de2″ animate_icon=”Grow” icon=”fa-instagram”]
نظرات ۰