گردانفجار ؛ خطرناکتر از چیزی که فکرش را میکنید
خطر گرد انفجار (انفجار گرد و غبار یا انفجار ذرات) یکی از مهم ترین خطرات صنعت کاشی و سرامیک است. در نتیجه دانستن اینکه احتمال تشکیل ابرها یا توده های قابل انفجار غبار در چه جاهایی از تأسیسات و تجهیزات وجود دارد، از اهمیت برخوردار است.
در مجله سرام پخش در رابطه با صنعت کاشی و سرامیک مطالب مختلفی تولید شده: از نحوه تولید کاشی و سرامیک گرفته تا تکنولوژی چاپ دیجیتال و حتی مارکتینگ سرامیک های پیشرفته. اما چیزی که تاکنون به آن نپرداختیم خطرات احتمالی و ایمنی کار در صنعت کاشی سرامیکی است. با سرام پخش همراه شوید تا در یکی از مهم ترین خطرات کار در صنعت کاشی سرامیکی یعنی گردانفجار بیشتر آشنا شوید:
گرد انفجار چگونه ایمنی صنعت کاشی را تهدید می کند؟
اگر اندازه ذرات پودرهایی که در صنعت کاشی و سرامیک با دست جابجا می شوند، کوچک و میزان رطوبت شان پایین باشد و احتمال تجمعشان در توده غبار در حدی خطرناک زیاد باشد، ابر یا توده قابل انفجاری از گرد و غبار پدید می آید. اگر این توده توسط منبع احتراق قوی تغذیه شود، منجر به بروز آتش ناگهانی، انفجار کند (گُرگرفتن) و یا انفجار خواهد شد.
در صنعت سرامیک خیلی از مواد مصرفی (مثل سیلیکا، سنگ آهن، سیمان) بی اثرند به این معنا که نمی‌سوزند و بنابراین نمی‌توانند ابر قابل انفجار غبار به وجود آورند. با این حال، خیلی از پودرهای مصرفی دیگر، قابلیت انفجار دارند (مثل پودرهای ارگانیک، فلزات). درواقع مخلوط های پودری که شامل هم پودر بی اثر و هم پودر قابل اشتعال باشند نیز می توانند ابرهای قابل انفجار غبار پدید آورند.
پنج ضلعی به وجود آورنده انفجار گرد و غبار
علاوه بر مثلث آتشی که همه ی ما با آن آشنایی داریم ( یعنی منبع سوخت، حرارت و اکسیژن ) ، تجمع ذرات گرد و غبار به غلظت و میزان کافی و انتشار همین گرد و غبار زمانی که در یک محیط محصور مثل اتاق، ساختمان، کانال ها و یا حتی درون تجهیزات فرآیندی و زمانی که تحت فشار قرار بگیرند، امکان انفجار گرد و غبار را فراهم می کنند.
البته باید در نظر داشت که گاهی انفجارهای جانبی خطرناکتر هستند.
انفجارهای جانبی بعد از گرد انفجارها رخ می دهد و گاهی خرابکارتر از انفجار اصلی هستند. در واقع گرد انفجار، باعث تجمع ذرات بیشتری در هوا شده و موجب آلودگی در کانال ها، کلکتورها و حتی وسل ها می شود. در نتیجه احتمال رخ دادن یک یا چند انفجار جانبی همیشه در گرد انفجار وجود دارد.
ریشه اصلی بروز گرد انفجار در صنعت کاشی و سرامیک
یکی از ویژگی‌های مربوط به ماشین آلات که به راحتی زمینه را برای بروز انفجارهای توده غبار فراهم می‌کند، همان سیستم های گرد انفجار (مکنده هوا ضد انفجار) است که شامل گیرنده های فیلتر و بگ فیلترها (فیلترهای کیسه‌ای) می‌شود.
جالب اینجاست که بدانید دلایل کثرت وقوع انفجار در قسمت های جمع کننده غبار، در ماهیت ذاتی این سیستم ها نهفته است. چطور؟
دلیل اول :
درواقع این بخش ها محتوی ابر قابل اشتعال غبارهایی با اندازه ذرات بسیار کوچک است که اغلب در آنجا پراکنده هستند. برای مثال، استفاده از واحدهای بگ فیلتر مجهز به سیستم پالس جت و نیز ریورس ایر ریورس جت) که پودرهای داخل فیلترها را خارج می‌کند، خود باعث افزایش فراوانی تشکیل ابرهای غبار خواهد شد! عموما پودر موجود در قسمت های جمع کننده گرد و غبار، نرم ترین ماده ای است که در فرایند تصفیه یافت می شود و به شکل بالقوه حساس ترین ماده نسبت به اشتعال نیز می باشد. به علاوه، این مواد اگر آتش بگیرند، باعث افزایش شدیدترین انفجار آن ذرات خواهد شد.
دلیل دوم :
سیستم های جمع آوری گرد و غبار همچنین حاوی وجود احتمالی چندین منبع اشتعال هستند. این منابع عبارتند از جرقه های اصابت و اصطکاک که از مکیده شدن اشیاء خارجی به مجرای جمع آوری گرد و غبار به وجود می‌آیند، تخلیه استاتیک حاصل از عناصر فلزی عادی از اتصال الکتریکی به زمین و کانال (پلاستیکی) عایق بندی، تجزیه موادی که از خود گرما تولید می‌کنند، انتقال ماده بی شعله سوز حاصل از فرآیندهای خلاف جریان سیال، و جرقه های سطوح گرم تجهیزات الکتریکی و مکانیکی در سیستم جمع‌آوری گرد و غبار.
چاره کار چیست؟
پیشگیری همیشه جواب می دهد…
در بخش بعدی مجله سرام پخش به راهکار های پیشگیری از خطرات گرد انفجار و ایمنی در صنایع و به خصوص صنعت کاشی و سرامیک که یکی از صنایع اصلی در معرض این خطر است، می پردازد.
با ما همراه باشید.
منبع: مجله الماس
نظرات ۰