لایه های رس در گروه ایلیت ها نیز همانند مونت مورلونیت ها سد ورقه ای است. اما اتصال لایه ها، به کمک کاتیون پتاسیم و با پیوند کوولانت برقرار می شود. در واقع، فرق آن با مونت مورلینیت این است که Al جایگزین Si می شود و لایه های رس با K خنثی می شوند. هنگامی که یک کاتیون با ظرفیت کمتر (Al۳+) جایگزین یک کاتیون با ظرفیت بیشتر (Si۴+) می شود، بار منفی به سیستم القا خواهد شد. در اینجا یک بار منفی بوجود می آید که K+ می تواند آن را خنثی کند. این اتصال، از پیوند هیدروژنی ضعیف تر، ولی از پیوند واندروالس قوی تر است.
کانی ایلیت، یک رس متعلق به همین گروه و دارای ساختاری مشابه با آنچه بیان شد است. این کانی لولین بار در ایالت شمالی امریکا Illinois کشف شد. در خاک هایی که حاوی مقادیر بالایی از ایلیت می باشند، حدود سه تا پنج درصد وزنی پتلسیم قابل شناسایی است. چنین خاک هایی در صنعت با نام خاک صنعتی و با خاک ایلیتی شناخته میشوند و معمولا مرغوبیت آنها کمتر است.
میکا
(Mica) نیز کانی معروفی متعلق به این گروه است که بطور مستقیم و خالص شده در فرمول کاشی استفاده نمی شود، اما در خاک های صنعتی و ایلیتی به وفور مشاهده می گردد. علاوه بر میکا، کلرایت (Chlorite) نیز در خاک های صنعتی دیده میشود و مقادیر آن متغیر است. ساختار کلرایت تفاوت اندکی با ساختار میکا دارد . مطابق شکل یک ورقه با نام Brucite جایگزین میشود تا خنتایی الکتریکی اتفاق بیفتد. این کانی همانند میکا ورقه ای شکل است.
تالک
(Talc) نیز کانی بسیار معروفی در میان رس ها است. این کانی فاقد آلومینیم می باشد و منیزیم در ورقه های هشت وجهی بطور کامل جایگزین آلومینیم شده است. بنابراین به این کانی، رس منیزیم سیلیکاتی نیز می گویند. فرمول کلی آن Mg۳Si۴O۱۰(OH)۲ و ساختار آن مشابه با میکا است. در صنعت کاشی با توجه به منابع و فراوانی آن، در موارد ذیل کاربرد دارد:
۱- برای کنترل ضریب انبساط حرارتی استفاده می شود.
۲- در کاشی هایی با دمای پخت بالاتر از C ۱۲۰۰° ، مقاومت به شوک حرارتی را افزایش می دهد.
۳- به کاشی های متخلخل کف و دیوار افزوده می شود تا مقدار انبساط رطوبتی را کاهش داده و مانع از ترک خوردن قطعه و یا لعاب آن شود.
– نوع فاقد اهن آن در کنار زیرکون، به سفید شدن بدنه های پرسلانی کمک می کند؛ زیرا نقطه ذوب آن کم است و ائر نامطلوب زیرکون در افزایش دمای پخت را جبران می کند.
البته کانی های دیگری در گروه های مختلف رسی می توان یافت که در صنعت کاشی کاربرد کمتری دارند و یا ممکن است اصلا کاربرد نداشته باشند. اما دانستن نام و نوع آنها مفید خواهد بود؛ زیرا بعضا در آنالیز خاک های مورد مصرف، مشاهده می شوند.
کانی پیروفیلیت (pyrophyllite) نمونه ای از رس های ایلتی است. پیروفیلیت ساختاری مشابه با تالک و میکا دارد که Al۳+ در مواضع هشت وجهی است. این فرمول کلی آن Al۲Si۴O۱۰(OH)۲ بوده و هیچ عنصر قلبایی یا قلبایی خاکی در ساختار جایگزین نمی شود. در دمای C ۱۲۰۰° به مولایت a2SiO۲.۳Al۲O۳ متبلور می شود و در دمای C ۱۶۳۰° ذوبمیگردد. در نتیجه با توجه به دمای ذوب آن، میتوان آن را دیرگداز دانست و بیشتر، از آن در ساخت بوته های دیرگدازاستفاده کرد.
#کاشی #سرامیک #سرام_پخش
نظرات ۰