پا به پایِ ویروس کروُنا (از زیستگاه نخستین تا مقصد نهایی)
جامعۀ علمیِ جهان هنوز رسماً اعلام نکرده است که چه حیوانی خاستگاه این ویروس تازه است. اما چون این ویروس هم‌خانوادۀ کُروُناویروس «سارس» است، دانشمندان احتمال می‌دهند که زیستگاه اصلیِ آن نیز مانند ویروسِ «سارس» خفاش باشد. رهبران چین تا یکی دو هفتۀ اولِ ژانویۀ۲۰۲۰ آمار بیماران مبتلا به ویروس جدید کروُنا را در حدود ۴۵ نفر اعلام می‌کردند. اما در همان زمان دانشمندان کالج سلطنتی لندن پس از بررسیِ داده‌های مربوط به رفت و آمد مسافران در فرودگاه «ووهان» و محاسباتِ علمی به این نتیجه رسیدند که اگر سه نفر در بیرون از مرزهای چین به این ویروس مبتلا شده‌اند، بی‌شک بیش از ۱۷۰۰ نفر در خود چین آلوده به این ویروس هستند. مقامات بهداشت و درمانِ چین نخستین گزارش جامع دربارۀ این ویروس را سه شنبۀ هفتۀ گذشته ۱۸ فوریۀ ۲۰۲۰ منتشر کردند. دولت چین در آن گزارش شُمار قربانیان را ۱۸۸۶ نفر و شُمار مبتلایان به این ویروس را نزدیک به ۴۵ هزار نفر اعلام کرده است.
هفتۀ گذشته برپایۀ آمارهای رسمی دربارۀ شُمار قربانیانِ کُروُناویروسِ جدید در جهان، ایران از نظر تلفاتِ جانی پس از چین در مقام دوم قرار گرفت. البته هنوز از شُمار بیمارانِ مبتلا به این ویروس در ایران اطلاع دقیقی در دست نیست. به گفتۀ بعضی از رسانه‌ها شُمار کشته شدگان نیز بیش از آن است که آمارهای رسمی اعلام می‌کنند. مقام‌های بلندپایۀ کشور تاکنون دربارۀ ابعادِ شیوع این ویروس در ایران و سیاست‌ها و عملکردهایِ دولت در مدیریتِ بحران توضیحات کلی داده‌اند. اما مردم انتظار دارند که در روزها و هفته‌هایِ آینده مسئولان و نهادهای رسمیِ کشور اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تری در اختیار آنان بگذارند.
خبر کشفِ ویروس تازه‌ای از خانوادۀ کُروُناویروس را مقاماتِ «بهداشت و درمانِ» چین در ۷ژانویۀ ۲۰۲۰ اعلام کردند. خانوادۀ کُروُناویروس دربرگیرندۀ ویروس‌های بسیاری است که بیشتر آنها به حیوانات منتقل می‌شوند و به بیماری یا مرگ آنها می‌انجامند. تا پیش از کشف ویروسِ تازۀ کروُنا تنها ۶ ویروس از خانوادۀ بزرگ کُروُناویروس انسان‌ها را تهدید می‌کردند. روز سه شنبه ۱۱ فوریه رئیسِ «سازمان بهداشت جهانی» در یک کنفرانس مطبوعاتی در ژنو نام علمیِ بیماریِ ایجاد شده براثر کُروُناویروسِ تازه را «کوُوید ۱۹» اعلام کرد. از همین رو، اکنون در بیشتر اسناد رسمیِ بهداشتِ جهانی از این ویروس زیر عنوانِ «کُروُناویروس کوُوید ۱۹» یا به طور ساده «کوُوید ۱۹» یاد می‌کنند.
کُروُناویروس‌ها نامشان را از فُرم تاج‌مانندشان می‌گیرند. در لاتینی به تاج «کُروُنا» می‌گویند. جامعۀ علمیِ جهان هنوز رسماً اعلام نکرده است که چه حیوانی خاستگاه این ویروس تازه است. اما چون این ویروس هم‌خانوادۀ کُروُناویروس «سارس» است که در سال های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ سبب‌سازِ سندروُم تنفّسی وخیم و حاد شد، احتمال می‌دهند که زیستگاه اصلیِ آن نیز مانند ویروسِ «سارس» خفاش است. البته خود خفاش‌ها براثر این ویروس‌ها بیمار یا هلاک نمی‌شوند. این ویروس‌ها برای آنکه به انسان برسند باید به حیوان دیگری منتقل شوند و سپس از آن حیوان به انسان راه پیدا کنند. در اصطلاح علمی به آن حیوان «میزبانِ میانجی» می‌گویند. می‌دانیم که ویروسِ «سارس» که از نوامبر ۲۰۰۲ تا ژوئیۀ ۲۰۰۳ سبب‌سازِ مرگ نزدیک به ۸۰۰ نفر در ۲۰ کشور جهان شد، نخست از خفاش به گربه‌های ولگرد منتقل شد و سپس به انسان رسید. بیماریِ سارس نیز نخستین بار در چین ظاهر شد و از آنجا به کشورهای دیگر جهان سرایت کرد.
دربارۀ کُروُناویروسِ جدید قوی‌ترین حدسی که می‌زنند این است که خفاش‌ها نخست آن را به پانگوُلین‌ها که در فارسی به آنها «پولَک پوست» یا «مورچه خوارِ پولَک پوست» می‌گویند، منتقل کرده‌اند و انسان‌ها آن را از پانگوُلین‌ها گرفته‌اند. این حیوان در چین مصرف خوراکی و دارویی دارد. از همین رو، دولت چین روز دوشنبه ۲۴ فوریه خرید و فروش و خوردن حیوانات وحشی را اکیداً ممنوع کرد. گویا عزیمت‌گاه این ویروس بازار حیواناتِ وحشیِ «ووهان»، شهری در مرکز چین، بود. دولتِ چین در بحرانِ «سارس» نیز در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ خرید و فروش حیوانات وحشی را ممنوع کرد. اما این بار در نظر دارد برای همیشه جلو عادتِ دیرینۀ خوردنِ حیوانات وحشی را در چین بگیرد.
دکتر لی وِنلیانگ، چشم‌پزشک ۳۳ سالۀ شهر «ووهان»، نخستین پزشکی بود که در ۳۰ دسامبر متوجه این ویروس شد و دربارۀ آن به همکارانِ خود هشدار داد. او نخست آن را ویروس «سارس» پنداشت، اما سپس در پیامی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، افزود: به هر حال، ویروسی است از خانوادۀ کروُناویروس. در ۳ ژانویۀ ۲۰۲۰ پلیسِ «ووهان» دکتر لی را به «دفتر امنیت عمومی» فراخواند و در اخطاریه‌ای که به امضای او رساند از او خواست که از انتشار دروغ در اینترنت که نظم عمومی را به هم می‌زند، خودداری کند وگرنه سر و کارش با قانون خواهد بود. دکتر لی ورقۀ بازجویی را سپس در اینترنت منتشر کرد. اما او در ۸ ژانویه هنگام معاینۀ بیماری در بیمارستان به ویروس جدید کروُنا مبتلا شد و در ۶ فوریه در بیمارستان مرکزی «ووهان» جان سپرد. با مرگ او موجی از خشم و اندوه چین را فراگرفت. سازمان بهداشت جهانی نیز اندوه عمیق خود را اعلام کرد.
باری، ویروس جدید کروُنا، چنان که دکتر لی به درستی تشخیص داده بود، از بازار حیوانات وحشیِ «ووهان» به سراسر شهر و از آنجا به شهرهای دیگر چین منتقل شد. رهبران چین تا یکی دو هفتۀ اولِ ژانویۀ۲۰۲۰ آمار بیماران مبتلا به ویروس جدید کروُنا را در حدود ۴۵ نفر اعلام می‌کردند. اما برپایۀ مطالعه‌ای علمی که مرکز تحقیقاتیِ «کالج سلطنتی لندن» انجام داد معلوم شد که در همان زمان ۱۷۲۳ نفر به این ویروس مبتلا بودند. پس از آنکه دومین بیمار در «ووهان» درگذشت، چینی‌ها که از طریق شبکه‌های اجتماعی در پی به دست آوردنِ اطلاعات بیشتر بودند رفته رفته نسبت به آمارهای رسمیِ دولت‌شان بدگمان شدند و از خود پرسیدند چگونه است که این ویروس به ژاپن و هنگ کنگ و تایلند رسیده است، اما مقام‌های دولتی مدعی‌اند که ایالت‌های دیگر چین از خطرِ آن در امان مانده است؟
همین پرسش را دانشمندانِ کالج سلطنتی لندن نیز به گونه‌ای دیگر مطرح کردند. آنان پس از بررسیِ داده‌های مربوط به رفت و آمد مسافران در فرودگاه «ووهان» و محاسباتِ علمی به این نتیجه رسیدند که اگر سه نفر در بیرون از مرزهای چین به این ویروس مبتلا شده‌اند، بی‌شک بیش از ۱۷۰۰ نفر در خود چین آلوده به این ویروس هستند. رهبران چین در آغاز امیدوار بودند پزشکان و دانشمندانِ چینی در زمان اندکی بتوانند چاره‌ای برای جلوگیری از انتشار این ویروس پیدا کنند. از همین رو، ابعاد واقعی بحران را پنهان می‌کردند. اما هنگامی که مرگ و میر فزونی گرفت و بر شُمار مبتلایانِ به این ویروس هزار هزار افزوده شد، از پنهان کردن حقیقت دست برداشتند. مقامات بهداشت و درمانِ چین نخستین گزارش جامع دربارۀ این ویروس را سه شنبۀ هفتۀ گذشته ۱۸ فوریۀ ۲۰۲۰ منتشر کردند. دولت چین در آن گزارش شُمار قربانیان را ۱۸۸۶ نفر و شُمار مبتلایان به این ویروس را نزدیک به ۴۵ هزار نفر اعلام کرده است.
[flm_button link_address=”https://instagram.com/cerampakhsh” link_target=”_blank” icon_placement=”Left” button_text=”اینستاگرام ما را دنبال کنید” font_family=”Shabnam” font_size=”15px” button_size=”XS” button_color=”White” text_color=”Purple” button_hover=”HoverF-Purple” rounded_corners=”3″ custom_border_color=”9f5de2″ animate_icon=”Grow” icon=”fa-instagram”]
نظرات ۱